Herşeyin başı önlem

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Kazım DENİZCİ

Çalışma ve sosyal güvenlik bakanlığı koltuğuna atanır atanmaz çok hızlı ve kararlı bir şekilde tedbirler almaya başlayan sayın bakan Zeki Çeler’i kutlarım. Sendikasız Çalıştırılmanın Yasaklanması” Yasa Tasarısı Meclis’te Bekliyor…“Sendikasız Çalıştırılmanın Yasaklanması” yasa tasarısı ise Meclis’te bekletilmesin.                                                                                              

İnşaat sektöründe İlgili kurum ve kuruluşlarımızın ikaz ve uyarılarını dikkate almayıp bildiğini okuyan ve ölümle sonuçlanan kazaların yaşanmasına neden olan Müteahhit, Taşeron firma yetkilileri hakkında Polis ve savcılık derhal gerekli yasal soruşturmayı bir an önce yaparak ihmali görülenlerin yargıya havale etmelerini ve gerekeni yapmaları bu olayların yaşanmamasına vesile olacak.

İskele Kurulumu ve İş Güvenliği

Dünya çapında inşaat sektöründeki işçilerin diğer işçilere oranla üç kat daha fazla hayatlarını kaybettikleri ve iki kat daha fazla yaralandıkları bilinmektedir. İnşaatlarda iş kazalarının büyük bölümü yüksekten düşme sonucu meydana gelmektedir. Türkiye’de yılda 1000’ in üzerinde, AB’de ise her yıl 1300 kişi inşaat kazalarında hayatını kaybederken, kazalar arasında en sık yaşananın ise yüksekten düşme olduğu belirtilmektedir.

istatistikler, 3,4 metre üzerinde çalışırken düşen insanların %85’inin hayatını kaybettiğini göstermektedir. Bu kazaların büyük bir bölümü ise iskelelerden düşme neticesinde meydana gelmektedir. İskelelerdeki kazaların % 28 inin de kurulum öncesi kontrollerin yetersizliğinden kaynaklandığı bilinmektedir. Bunun yanında iskele elemanlarının yeterince sağlam tutturulmaması, ihmalkarlık ve dikkatsizlik de iskeleler üzerinde yapılan işlerde ölümcül kazalara neden olmaktadır. 

Bu nedenle, bu çalışma ile iskelelerde iş kazalarına neden olabilecek faktörlere karşı farkındalık yaratılarak, şantiyelerdeki iskelelerin kurulumu ve kullanımı sırasında alınması gereken önlemler ve bunların iş güvenliği ile ilişkisi özetlenmiştir.                                                                                                       

Kazaların büyük bölümü yüksekten düşme

İnşaat sektöründe iş kazalarının büyük bölümü yüksekten düşme sonucu meydana gelmektedir. Bunların bir kısmı da amaca uygun bir şekilde yapılmayan iskelelerden kaynaklanmaktadır. İnşaat işlerinde işin niteliğine bağlı olarak, çeşitli nitelikte ve çeşitli malzemeler kullanılarak yapılan iskelelerde, iskele türüne karar vermeden önce bunlardan hangisinin daha güvenli, ekonomik ve kullanışlı (pratik) olacağı konusunda ayrıntılı bir ön çalışma yapılmalıdır. Buna ilave olarak, amaca uygun belirlenen iskelelerin kurulması ve kullanımı sırasında dikkat edilecek hususların bilinmesi ve alınacak önlemlerin belirlenmesi gerekmektedir.

Ülkemizde, özellikle iskele ekibinin bu konularda bilgilendirilmeleri için gerek uzmanların, gerekse uygulamada görev alan tecrübeli personelin görüşlerini ve birikimini inceleyen araştırmalara ihtiyaç duyulmaktadır. İskelelerin kurulum ve sökümü sırasında dikkat edilecek hususlar ve iskele üzerinde alınması gereken önlemler ile ilgili olarak yapılan araştırmalar ülkemizde henüz istenen seviyede değildir. 

Bu çalışmada, Hatay bölgesinde, genelde konut şantiyelerinde, iskelelerin kurulumundan sorumlu teknik personeller ile “Yapım İşlerinde İskelelerin Kurulumu ve İş Güvenliği İlişkisi” isimli bir anket çalışması yapılmıştır. Anket kapsamında iskelelerin istenen nitelikte kurulması için, kurulumu esnasında dikkat edilecek hususlar, iskele üzerinde ve çevresinde iş güvenliği konusunda alınan önlemler belirlenmiştir. Çalışma sonucunda iskele ekiplerinin ve şantiyede görevli teknik personelin bu konularda daha fazla eğitim görmelerinin uygun olacağı sonucuna ulaşılmıştır.

İskele ve İş Güvenliği İlişkisi

İnşaat şantiyelerinde genelde işin niteliğine bağlı olarak, sıvacı iskelesi, sehpa (sıpa) iskele, asma iskele, rampa iskele, çıkma iskele gibi çeşitli nitelikte ve çeşitli malzemeler kullanılarak iskeleler yapılabilmektedir. İskele türüne karar vermeden önce, ilk olarak, bunlardan hangisinin daha güvenli, ekonomik ve kullanışlı (pratik) olacağı konusunda ayrıntılı bir ön çalışma yapılmalıdır.  Bu nedenle seçilen iskelenin karmaşıklığına bağlı olarak kurma, kullanma ve sökme planı “Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü” gereği uzman bir kişi tarafından ve bu tüzük hükümlerine göre yapılmalıdır.  Bu kişi, iskele ekibi ve/veya taşeronuna, iskelenin kurulması, kullanımı ve sökülmesi sırasında karşılaşılabilecekleri iş kazası olasılıklarını ve dikkat edilmesi gereken hususları hatırlatarak, işin hangi aşamalarında ne tür iş güvenliği araçlarını kullanacaklarını açıkça belirtmelidir. Ayrıca bu araçların teslim edildiğine ve bunları kullanacaklarına dair bir belge de düzenleyerek karşılıklı olarak imzalatmalıdır. Bu aşamada yapılması gereken ilk iş, uygun şartlarda depo edilen iskelenin boyutlarının zemininin sağlamlığına, kullanım amacına ve projesine uygun olarak oluşturulmasına dikkat edilmelidir. 

Yine iskele için kullanılan malzemesinin standardizasyonu da (uygun ve boyasız olması vb.) bu aşamada büyük önem arz etmektedir. Bu nedenle iskele kurulumundan önce muhakkak bu yönde bir teknik rapor düzenlenmelidir. 

Dikkate alınması gereken önlemler

İskelelerin kurulumu, kullanımı ve sökümü sırasında toplu ve kişisel korunma önlemleri de alınmalıdır. Toplu koruma önlemleri ile ilgili olarak özellikle kurulum esnasında teknik açıdan ise aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir                                                                                                            

• İskele dengeli olmalı, yanal deplasman yapıp yapmadığına dikkat edilmeli,

• İskele korkulukları ve süpürgelikleri uygun ve yeterli olmalı,

• Bir ağ sistemi oluşturulmalı,

Yapım İşlerinde İskele Kurulumu ve İş Güvenliği İlişkisi

• İskele gabarisi uygun bir şekilde belirlenmeli,

• Döşemesinde aralık ya da açıklık olup olmadığına bakılmalı,

• Bağlantı elemanlarının ve çaprazların uygunluğu ve yeterliliği araştırılmalı,

• Boru ve madeni/teleskopik iskelelerin kurulumu söz konusu ise uygun şekilde topraklanmalı,

• İskele merdiveninin eğimine ve boyasına da dikkat edilmeli, üst ve alt ucu sağlamca

sabitlenmeli,

• İskelenin iş makinelerinden emniyetli mesafede olup olmadığına bakılmalı, ve

• Arıza/kaza halinde ulaşım imkanı sağlanmalıdır.

Kişisel önlemler olarak da düşmeyi sınırlandıran veya durduran yöntemler tercih edilmelidir

(Uykun, 2008; Vink ve ark., 1997; De Looze ve ark., 2001; Van der Beek ve ark.,

2005; Chang ve ark., 2009; Öcal, 2010). Bu doğrultuda;

• İskele yetkili personelin yönetim ve gözetiminde kurulmalı,

• Yüksekte çalışma eğitimi almış işçilerle çalışılmalı,

• İskele üzerinde çalışacakların bu iş için sağlık raporu olup olmadığına bakılmalı,

• İskele üzerinde çalışanlara baret, emniyet kemeri, güvenlik halatı ve benzeri kişisel

koruyucu donanımlar verilmeli,

• Kurulmakta olan iskele üzerinde çalışma yapılmamalı,

• Kurma, sökme veya değişiklik yapılması sırasında iskelenin kullanıma hazır olmayan

kısımları, “Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğine” uygun şekilde genel

uyarı işaretleri ile işaretlenmeli ve tehlikeli bölgeye girişler fiziksel araçlarla önlenmeli,

• Malzeme düşmesini önleyecek tekmelikler yapılmalı,

• İskele taşıma gücü açıkça görülecek bir şekilde etiketlenmeli,

• İskelenin tamiratı ve rutin bakımı yapılmalı,

• Gece çalışması için iskele platformu yeterince aydınlatılmalıdır.

Son olarak iskelenin kurulması, kullanılması ve sökülmesi aşamalarında çalışma mahalli belirli aralıklarla dolaşılarak, çalışanların çalışma ortamı ve yaptıkları işin gereği olan iş güvenliği araçlarını kullanıp kullanmadıkları denetlenmeli, kuralsız çalışma yapıldığı tespit edilmesi halinde gerekli uyarılar yapılmalı, sorumlulara bilgi verilmeli ve bu işlemler belgelenmelidir.

Sonuçlar

İskelelerin kurulumu, kullanımı ve sökümü konularında yaşanan temel problemlerin başında, bu konuda yapılan ve var olan yasal düzenlemeler rağmen “İskelelerin asıl/alt iş- verenlerce veya devlet tarafından yeterince denetiminin sağlanamaması” gelmektedir.

 Yapılan istatistiklerde elde edilen gözlemler neticesinde de, iskelelerde kurulum ve kullanım aşamalarında düşmeye karşı gerekli tedbirlerin yeterince alınmadığı, çalışma platformlarında bir takım eksikliklerin olduğu görülmüştür. Bu doğrultuda iskelelerin kurulması, kullanımı ve kontrol işlerini yapacak kişilerin yetkinliklerinin artırılması gerekli olduğu görülmektedir. 

Bu da yapılacak yasal düzenlemeler ve denetimlere ilave olarak, bu konuda şantiyede görevli teknik personelin daha fazla eğitim görmeleri ile mümkün olacak-

tır. 

Yukarıda ortaya koyduklarımın yeterli olduğunu iddia edemem ama iskele sistemlerini standartlara uygun olarak imal eden ve kurulumunu da yapan şirketler teşvik edilerek bu işleri profesyonel ekiplerle yapılması sağlanmalıdır. Tıpkı Avrupa ve güneyde olduğu gibi.