Ekonomi güçlendikçe trafik kazaları azalır

Ülkedeki birçok sorunun çözümünün güçlü bir ekonomi ile mümkün olduğunu vurgulayan Ekonomist Okan Veli Şafaklı, güçlenen ekonomiye paralel etkin bir devlet olgusu ile birlikte daha iyi trafik altyapısı, daha iyi araç muayenesi, daha kaliteli trafik eğitimi ve sınav sistemi ile daha güçlü ve çağdaş mevzuat ile hayata geçen denetim yapısının hem trafik kazalarını hem de başta ölüm olmak üzere hasarları minimize edeceği görüşünü savundu

 

Ülkelerin gelirlerine orantılı olarak trafik kazalarındaki vahametin aynı paralelde dünyadaki bölge bazında da ortaya çıktığına değinen Şafaklı, “Trafik kazlarında en fazla ölüm her 100,000 kişide 26,6 ile Afrika’da gerçekleşirken, 9.3 ile de en az Avrupa’da olduğu dikkati çekmektedir” şeklinde konuştu

 

Ayrıca Şafaklı, KKTC’nin trafik kazaları açısından ölüm riskinin en çok olduğu Afrika’dan iyi, ancak Avrupa ve yüksek gelirli ülkelere göre geri bir konumda olduğunu, 2015 yılı verilerine göre ise KKTC’nin trafik kazlarındaki ölüm açısından 30 ülke arasında Avrupa’nın en kötü beşinci ülkesi olduğunu vurguladı

 

Özlem ÇİMENDAL

Ülkedeki birçok sorunun çözümünün güçlü bir ekonomi ile mümkün olduğunu vurgulayan Ekonomist Okan Veli Şafaklı,  “Bunu herhalde kabul etmeyen yoktur.  Şöyle ki, güçlenen ekonomiye paralel etkin bir devlet olgusu ortaya çıkar ve daha iyi trafik altyapısı, daha iyi araç muayenesi, daha kaliteli trafik eğitimi ve sınav sistemi ile daha güçlü ve çağdaş mevzuat ile denetim yapısı hayata geçer. Bu ise hem trafik kazalarını hem de başta ölüm olmak üzere hasarları minimize eder.  Bu teorik öngörü günümüz gerçekleri ile de birebir örtüşmektedir. Yani, trafik canavarı genelde geri kalmış güçsüz ekonomileri hedef almakta ve ortalığı kasıp kavurmaktadır” dedi.

 

Düşük gelirli ülkeler az araca sahip olmalarına rağmen, kazalarda ilk sıralarda

Dünya Sağlık Örgütü tarafından trafik kazaları ile ilgili çarpıcı gerçeklerin ortaya konduğuna değinen Şafaklı şunları söyledi: “Düşük ve orta gelirli ülkeler dünyadaki araçlarının yaklaşık% 54'üne sahipken yollardaki ölümlerin % 90'ı bu ülkelerde meydana gelmektedir. Karayolu trafik kazaları maliyeti çoğu ülkede gayri safi yurtiçi hasılanın% 3'ü kadardır. Dünyada yollarda ölenlerin neredeyse yarısı "savunmasız yol kullanıcıları" olan yayalar, bisikletçiler ve motosikletçilerdir. Karayolu trafiği kazaları sonucunda yaklaşık 1.25 milyon kişi her yıl ölmektedir. Yol trafik kazaları 15-29 yaş arasındaki insanların temel ölüm nedenidir. Sürdürülebilir çözümler ortaya konulmaması halinde trafik kazalarının 2030 yılına kadar ölümlerin en önemli yedinci nedeni olacağı tahmin edilmektedir. Yeni benimsenen sürdürülebilir Kalkınma 2030 Gündemi’ne göre 2020 yılına kadar trafik kazasında meydana gelen genel ölüm ve yaralanmaların yarıya indirilmesi yönünde iddialı bir hedef belirlenmiştir.”

 

“Ülke geliri arttıkça, kazalar azalır”

Dünya Sağlık Örgütü Karayolu Güvenliğine İlişkin 2015 Küresel Durum Raporu’nun açık bir şekilde ülkelerin geliri arttıkça trafik kazalarında ölümlerin düştüğünü ortaya koyduğundan da bahseden Şafaklı, “Her 100,000 kişilik nüfusta trafik kazlarında en fazla ölüm düşük gelirli ülkelerde (24,1), en az ölüm ise yüksek gelirli ülkelerde (9,2) gerçekleşmektedir.  KKTC’de  ise trafik kazalarında ölüm sayısı orta gelirli ülkeler ile yüksek gelirli ülkeler arasında gerçekleşmiştir. 2013 yılında yaklaşık 300,000 kişilik nüfus olan KKTC’de trafik kazalarında toplam 49 kişi ölmüştür. Bu ise  100,000 kişide yaklaşık 16 kişiye tekabül etmektedir” dedi.

 

“Trafikte ölüm en çok Afrika’da”     

Ülkelerin gelirlerine orantılı olarak trafik kazalarındaki vahametin aynı paralelde dünyadaki bölge bazında da ortaya çıktığına değinen Şafaklı, “Trafik kazlarında en fazla ölüm her 100,000 kişide 26,6 ile Afrika’da gerçekleşirken, 9.3 ile de en az Avrupa’da olduğu dikkati çekmektedir” şeklinde konuştu.

 

“KKTC trafikte ölümde Avrupa’nın en kötü 5. ülkesi”

KKTC’nin trafik kazaları açısından Afrika’dan iyi, ancak Avrupa ve yüksek gelirli ülkelere göre geri bir konumda olduğuna dikkat çeken Şafaklı, “2015 yılı verilerine göre değerlendirildiğinde KKTC trafik kazlarındaki ölüm açısından 30 ülke arasında Avrupa’nın en kötü beşinci ülkesi durumundadır. 2013 yılına göre iyileşme gözlemlenirken 2015 yılında KKTC’de trafik kazalarında  her 100,000 kişiye 8,9 ölüm rapor edilmiştir. Buna rağmen, Avrupa’da trafik problemini minimize eden ülkelerin varlığı bariz bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Her 100,000 kişilik nüfusta trafik kazalarında ölüm sayısını 3’ün altına düşüren Hollanda, İngiltere ve İsveç gibi ülkelerin varlığı fevkalade dikkat çekicidir” ifadelerini kullandı.

 

“Önemli olan insan hatasını sıfıra çekmek”

Trafikte başarı sağlayan ülkelerin temel sırrının insan hatasını barındıran “Güvenli Sistem Yaklaşımı’nın benimsenmesi olduğuna dikkat çeken Şafaklı, “Bu yaklaşımın temel taşları, ölümcül kazaları ortadan kaldırmak ve ciddi yaralanmaları azaltmak için hepsinin ele alınması gereken güvenli yollar ve yol kenarları, güvenli hızlar, güvenli araçlar ve güvenli yol kullanıcılarıdır” diye konuştu.

 

Hız en önemli faktör

Şafaklı, bu yaklaşıma göre, sürdürülebilir nitelikteki önlemlerin esas alması gerektiği risk faktörlerini ise şöyle sıraladı: “Hız yapma: Araştırmalara göre ortalama araç hızında 1 km / saat'lik bir artış, yaralanma ile sonuçlanan kazalarda % 3'lük bir artışa;  ölümcül kazalarda ise % 4-5'lik bir artışa neden olur. Alkol ve diğer psikoaktif maddelerin etkisi altında sürüş. Motosiklet kaskları, emniyet kemeri ve çocuk emniyet kemerlerinin kullanılmaması: Örneğin, çocuk emniyet düzenekleri doğru yerleştirilip kullanılırsa bebekler arasındaki ölümlerin yaklaşık % 70 oranında, küçük çocuklarda ise ölümlerin % 54 ile% 80 arasında azalacağı öngörülmektedir. Dikkat dağıtan sürüş: Sürüş esnasında sürücü dikkatini dağıtabilecek cep telefonu ve elektronik cihaz kullanımı gibi. Güvensiz yol altyapısı. Güvenli olmayan araçlar.”

 

“Çağdaş önlemlerle risk faktörleri azaltılmalı”

Herhangi bir ülkede trafikte başarı sağlamanın olmazsa olmaz şartının risk faktörlerini düşürmeye yönelik bilimsel ve çağdaş önlemler almak olduğunun altını çizen Şafaklı,  “KKTC’de trafik düzeni her ne kadar da Avrupa’nın ve yüksek gelirli ülkelerin gerisinde ise de özellikle son on yıllık dönemde önemli ilerlemenin sağlandığı inkar edilemez” diye konuştu.

 

“Araç sayısı ve yoğunluğu önemli”

Devlet Planlama Örgütü verilerine göre KKTC’de 2005 yılında 220289 olan nüfusun 2015 yılında 326158’ya yükseldiğinin görüldüğüne dikkat çeken Şafaklı, “Nüfustaki bu artış yanında araç sayısı ve yoğunluğu, yetersiz toplu taşımacılık  olgusu gibi faktörler dikkate alındığında 10 yıllık süre içerisinde trafik kazalarındaki ölüm sayısı ve ağır yaralanma sayısındaki düşüş bir nevi başarı olarak değerlendirebilir” dedi.

 

2015 yılında 123 ağır yaralı…

Genel trend olarak bakıldığında KKTC’de trafik kazlarında ölüm sayısının 2005 yılında 64 iken düşüşe geçmiş olduğunu söyleyen Şafaklı, “2015 yılında yarısından daha az bir rakam olan 29 olarak sonuçlanmıştır. Trafik kazalarındaki ölüm istatistiklerine paralel ağır yaralanma sayısı da düşmüştür. Şöyle ki, 2005 yılında trafik kazaları sonucunda ağır yaralanma sayısı 180 iken bu rakam 2015 yılında 123’e gerilemiştir” ifadelerini kullandı.

 

“KKTC’de trafik alanında yapılacak çok iş var”

Avrupa’da trafik konusunda önemli gelişme sağlayan ülkeler dikkate alındığında, KKTC’de trafik alanında yapılacak çok iş olduğunun görüldüğüne vurgu yapan Şafaklı,  “Öncelikle, söz konusu beş risk faktörünü dikkate alarak ülke ve bölgesel trafik ve  ulaşım master planlarının hazırlanması, araç ve yol kalitesinin çağdaş hale getirilmesi, trafik eğitiminin daha profesyonel ve kurumsal hale getirilmesi yanında hız, alkol, kemer ve kask takma ile cep telefonu gibi dikkat bozucu unsurlar için güçlü mevzuat ile etkin denetimin kurumsallaşması gerekmektedir” dedi.